Sự ảnh hưởng của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đã tác động đến mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội, đồng thời thay đổi hoàn toàn hệ thống sản xuất và quản trị hiện nay. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông, đào tạo trực tuyến (E-learning) ra đời như một cuộc cách mạng về dạy và học, trở thành một xu thế tất yếu của thời đại và đang “bùng nổ” ở nhiều nước đã và đang phát triển, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang tác động mạnh mẽ đến toàn thế giới.

Nền kinh tế thế giới đang bước vào giai đoạn kinh tế tri thức. Đặc điểm của nền kinh tế này là dịch vụ sẽ là khu vực thu hút được nhiều lao động tham gia nhất và là những lao động có tri thức cao. Do đó việc nâng cao hiệu quả chất lượng giáo dục, đào tạo sẽ là nhân tố sống còn quyết định sự tồn tại và phát triển của mỗi quốc gia, công ty, gia đình, và cá nhân. E-learning chính là một giải pháp hữu hiệu giải quyết vấn đề này. Việc học tập không chỉ bó gọn trong việc học phổ thông, học đại học mà cả giáo dục nghề nghiệp (GDNN), một cấp học chú trọng vào đào tạo kỹ năng.

Đào tạo trực tuyến là phương thức học thông qua một máy tính, hoặc thiết bị di động nối mạng đối với một máy chủ ở nơi khác có lưu giữ sẵn bài giảng điện tử và phần mềm cần thiết để có thể yêu cầu cho học sinh học trực tuyến từ xa. Giáo viên có thể truyền tải hình ảnh và âm thanh qua đường truyền băng thông rộng hoặc kết nối không dây (WiFi, WiMAX), mạng nội bộ (LAN).

Đào tạo trực tuyến cho phép đào tạo mọi lúc mọi nơi, truyền đạt kiến thức theo yêu cầu, thông tin đáp ứng nhanh chóng. Học viên có thể truy cập các bài học, các khoá học bất kỳ nơi đâu như tại văn phòng làm việc, tại nhà, tại những điểm Internet công cộng, 24 giờ một ngày, 7 ngày trong tuần.

Ưu điểm của đào tạo trực tuyến giúp giảm khoảng 60% các chi phí truyền thống như địa điểm, lớp học, giáo viên….; giúp giảm thời gian đào tạo từ 20-40% so với phương pháp giảng dạy truyền thống nhờ hạn chế sự phân tán và thời gian đi lại; học viên có thể chọn lựa những khoá học có sự chỉ dẫn của giảng viên trực tuyến hoặc khoá học tự tương tác (Interactive Self-pace Course), tự điều chỉnh tốc độ học theo khả năng và có thể nâng cao kiến thức thông qua những thư viện trực tuyến; nội dung truyền tải nhất quán. Đào tạo trực tuyến dễ dàng tạo và cho phép học viên tham gia học, dễ dàng theo dõi tiến độ học tập, và kết quả học tập của học viên.

Từ những tháng đầu năm 2020, đại dịch COVID-19 bùng phát mạnh mẽ trên thế giới, diễn biến phức tạp, gây khó khăn cho hệ thống giáo dục đào tạo nói chung, hệ thống giáo dục nghề nghiệp (GDNN) nói riêng. Để ứng phó với tình hình mới, dưới sự chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, lãnh đạo Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, hệ thống GDNN đã chuyển đổi tuyển sinh, đào tạo từ truyền thống (offline) sang hình thức đào tạo trực tuyến (online).

Đào tạo trực tuyến tuy có nhiều ưu điểm song lại là vấn đề quá mới với hệ thống GDNN, một hệ thống với đặc trưng là đào tạo thực hành, phát triển kỹ năng. Các cơ sở GDNN trước đây hầu hết chỉ quen với việc tổ chức đào tạo trực tiếp, gắn với việc hướng dẫn thực hành, thực tập trực tiếp nay chuyển sang đào tạo trực tuyến, giảng dạy, hướng dẫn từ xa; trình độ, kinh nghiệm, kỹ năng ứng dụng CNTT trong dạy học của nhà giáo ở nhiều cơ sở GDNN cũng còn hạn chế, lúng túng trong sử dụng các ứng dụng về đào tạo trực tuyến …. Về mặt pháp lý, mặc dù đã có quy định cho việc đào tạo trực tuyến nhưng những quy định này chưa tính hết những phát sinh mới trong thực tiễn.v.v… Những điều đó dẫn đến việc tổ chức đào tạo trực tuyến trong GDNN còn gặp những khó khăn nhất định.

Để góp phần vào giải quyết những khó khăn nêu trên, được sự đồng ý của lãnh đạo Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, sự giúp đỡ của Chương trình đổi mới đào tạo nghề Việt Nam (GIZ), Vụ Đào tạo chính quy, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp đã chủ trì tổ chức biên soạn tài liệu điện tử: “Cẩm nang đào tạo trực tuyến trong giáo dục nghề nghiệp”.

“Cẩm nang đào tạo trực tuyến trong giáo dục nghề nghiệp” là tài liệu hướng dẫn đầy đủ, chi tiết các nội dung liên quan đến việc tổ chức đào tạo trực tuyến tại các cơ sở GDNN, giúp các nhà giáo, các nhà trường có thêm thông tin, kiến thức, kỹ năng về tổ chức quản lý, đào tạo trực tuyến. Cuốn Cẩm nang bao gồm các nội dung chính sau:

1. Khái quát về đào tạo trực tuyến

2. Quy định và hướng dẫn về đào tạo trực tuyến;

3. Hướng dẫn sử dụng các phần mềm đào tạo trực tuyến

4. Hướng dẫn xây dựng hệ LMS bằng mã nguồn mở

5. Phụ lục: Một số văn bản hướng dẫn đào tạo trực tuyến.

(Nguồn: Vụ Đào tạo chính quy)